OTİZM, AİLE VE YAPAY ZEKA: DESTEKLEYİCİ TEKNOLOJİLER VE GELECEK PERSPEKTİFLERİ

Düzce Üniversitesi Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Bölümü Otizm, Aile ve Yapay Zeka: Destekleyici Teknolojiler ve Gelecek Perspektifleri” başlıklı söyleşi gerçekleştirdi. Düzce Üniversitesi Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yusuf Akemoğlu, Yapay zekânın yalnızca bireye yönelik değil, aynı zamanda aileleri destekleyici bir potansiyele sahip olduğunu belirtti.

Düzce Üniversitesi’nden yapılan açıklamaya göre;

Düzce Üniversitesi Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Bölümü tarafından Cumhurbaşkanlığımızca ilan edilen 2025 Aile Yılı kapsamında ve 2 Nisan Dünya Otizm Farkındalık Günü dolayısıyla çevrim içi olarak düzenlenen “Otizm, Aile ve Yapay Zeka: Destekleyici Teknolojiler ve Gelecek Perspektifleri” başlıklı söyleşi, öğretim üyeleri, öğretmen adayları, aileler, özel eğitim öğretmenleri ve özel eğitim alanına ilgi duyan katılımcıların yoğun ilgisiyle gerçekleştirildi.

Moderatörlüğünü Düzce Üniversitesi Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Bölüm Başkanı Doç. Dr. Osman Aktan’ın üstlendiği etkinliğe, Buffalo Üniversitesi’nde yapay zekâ ve otizm alanında misafir araştırmacı olarak çalışmalarını sürdüren Düzce Üniversitesi Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yusuf Akemoğlu davetli konuşmacı olarak katıldı.

Söyleşiye kısaca otizmi tanıtarak giriş yapan Doç. Dr. Akemoğlu, otizm spektrum bozukluğunun DSM-5 tanı kriterlerine göre sosyal iletişimde kalıcı yetersizlikler ve sınırlı/tekrarlayıcı davranış örüntüleri şeklinde iki temel alanda değerlendirildiğini; göz teması kurmama, karşılıklı iletişim kurmada zorluk, rutinlere bağlılık ve duyusal hassasiyet gibi belirtilerin bu kapsamda ele alındığını vurguladı.

Otizmin yaygınlığına ilişkin güncel veriler paylaşıldığı etkinlikte, 2007 yılında, her 150 çocuktan birinde görüldüğünü, günümüzde bu oranın her 36 çocukta bire kadar yükseldiği belirtildi. Bu artışta tanı kriterlerinin genişlemesi, toplumsal farkındalığın artması ve erken tarama çalışmalarının yaygınlaşmasının etkili olduğu ifade eden Doç. Dr. Akemoğlu, aile merkezli uygulamaların önemi vurgulayarak, ailenin yalnızca bilgilendirilmesi değil sürece aktif olarak dahil edilmesinin gerekliliği belitti. Kanıt temelli uygulamaların önemi ile erken müdahale döneminin otizm açısından kritik olduğunu, bu süreçte ailelerin bilinçlendirilmesinin gelişimsel gecikmelerin erken fark edilmesi açısından büyük önem taşıdığı ifade eden Dr. Akemoğlu, yapay zekâya dair temel bilgiler sunarak, makine öğrenmesi, doğal dil işleme, derin öğrenme ve bilgisayarla görü gibi alt alanlar hakkında bilgilendirmelerde bulundu.

 Yapay zekâ destekli sistemlerin eğitim alanındaki kullanım potansiyeline de değinen Öğretim Üyesi, yapay zekanın tarama/tanılama çalışmalarına destek verdiği, kişiselleştirilmiş öğrenme, anlık analiz ve uyarlanabilir geri bildirim sistemleri, veri analizi gibi yeni olanaklar sunduğu belirtti. Eğitim ve terapi alanında ise sanal gerçeklik temelli sosyal beceri öğretimi, yapay zekâ destekli iletişim sistemleri ve bireyselleştirilmiş görev önerileri gibi araçların etkili şekilde kullanılabildiğini söyleyen Dr. Akemoğlu, yüz ifadelerinin analiz edilmesi, mimik ve duyguların yapay zekâ ile yorumlanması ve NAO gibi sosyal robotların sosyal etkileşim öğretiminde kullanılmasının önemine vurgu yaptı.

Yapay zekânın yalnızca bireye yönelik değil, aynı zamanda aileleri destekleyici bir potansiyele sahip olduğu da detaylandıran Doç. Dr. Yusuf Akemoğlu, dijital rehberlik sistemleri ve YZ tabanlı koçluk uygulamaları aracılığıyla ailelere günlük yaşamda gerçek zamanlı destek sunulabileceği, video analizlerine dayalı yönlendirmelerin çocuk-aile etkileşimlerini değerlendirmede kullanılabileceği ifade etti.

Etkinliğin sonunda katılımcılardan gelen sorular yanıtlanarak, otizm ve yapay zekâ kesişiminde karşılaşılan fırsatlar, etik tartışmalar, gelecek perspektifleri, yapay zekanın öğretmen eğitimine ve rollerine  yansımaları, uygulama alanlarına dair interaktif bir bölüm gerçekleştirildi.